7 վտանգավոր սխալ, որ ուսուցիչներն անում են AI օգտագործելիս (և ինչպես խուսափել դրանցից)

Արհեստական բանականությունը (AI) ներխուժել է մեր կյանք՝ խոստանալով հեղափոխել նաև կրթության ոլորտը։ Ուսուցիչների համար այն կարող է դառնալ անփոխարինելի օգնական՝ խնայելով ժամանակ, գեներացնելով ստեղծագործ գաղափարներ և անհատականացնելով ուսուցումը։ Սակայն, ինչպես ցանկացած հզոր գործիք, AI-ի սխալ կիրառումը կարող է ոչ միայն անարդյունավետ լինել, այլև վնասել ուսումնական գործընթացին։

Այս հոդվածում մենք կդիտարկենք 7 ամենատարածված սխալները, որոնք ուսուցիչները թույլ են տալիս AI օգտագործելիս, և կառաջարկենք գործնական լուծումներ՝ դրանցից խուսափելու համար։

Սխալ 1. Կույր վստահություն AI-ի պատասխաններին

AI մոդելները, ներառյալ հայտնի ChatGPT-ն, երբեմն «հալյուցինացիաների» զոհ են դառնում. նրանք կարող են վստահորեն ներկայացնել փաստացի սխալ տեղեկատվություն, հորինել աղբյուրներ կամ իրադարձություններ։

Խնդիրը։ Ուսուցիչը, առանց ստուգելու, AI-ի տված սխալ տեղեկությունը (օրինակ՝ պատմական ամսաթիվ կամ գիտական փաստ) օգտագործում է դասի ընթացքում՝ ապակողմնորոշելով աշակերտներին։

Ինչպե՞ս վարվել։Միշտ ստուգեք փաստերը։ Օգտագործեք AI-ն որպես մտագրոհի, գաղափարներ գեներացնելու կամ տեքստի կառուցվածքը ստանալու միջոց, բայց կարևոր տվյալները (ամսաթվեր, անուններ, բանաձևեր) միշտ համեմատեք հավաստի աղբյուրների հետ։ AI-ն ձեր օգնականն է, ոչ թե փաստերի վերջնական ատյանը։

Սխալ 2. Ընդհանուր և ոչ հստակ հրահանգներ (Prompts)

«Աղբ մուտքագրես՝ աղբ կստանաս» (Garbage in, garbage out) սկզբունքն այստեղ աշխատում է անթերի։ Եթե դուք AI-ին տալիս եք ընդհանուր հարց, կստանաք նույնքան ընդհանուր և անպետք պատասխան։

Խնդիրը։

Վատ հրահանգ: «Գրիր Նապոլեոնի մասին»։ Արդյունք: Ընդհանուր, ձանձրալի կենսագրական տեքստ։

Ինչպե՞ս վարվել։Եղեք հնարավորինս մանրամասն։ Նշեք համատեքստը, լսարանը, նպատակը, տոնայնությունը և կառուցվածքը։

Լավ հրահանգ: «Կազմի՛ր 45 րոպեանոց դասի պլան 10-րդ դասարանի աշակերտների համար՝ «Նապոլեոն Բոնապարտի ազդեցությունը եվրոպական օրենսդրության վրա» թեմայով։ Ներառիր 3 հիմնական քննարկման հարց և կարճ տնային աշխատանքի առաջադրանք»։

Սխալ 3. AI-ի կիրառումը միայն տեքստ գրելու համար

Շատերը կարծում են, որ AI-ն միայն տեքստեր գեներացնելու համար է։ Սա նույնն է, թե հզոր համակարգիչն օգտագործես միայն որպես հաշվիչ։

Խնդիրը։ Ուսուցիչը բաց է թողնում AI-ի հսկայական ներուժը՝ դասապլանավորում, առաջադրանքների տարբերակում, գնահատման ռուբրիկաների ստեղծում և այլն։

Ինչպե՞ս վարվել։Ընդլայնեք ձեր մոտեցումը։ Փորձեք AI-ին տալ հետևյալ դերերը.

Մեթոդիստ: «Առաջարկի՛ր 3 ինտերակտիվ մեթոդ «Ֆոտոսինթեզ» թեման բացատրելու համար»։

Քննող: «Կազմի՛ր 10 թեստային հարց բարդ, միջին և հեշտ մակարդակներով՝ Հայոց պատմության Բագրատունիների թագավորության թեմայով»։

Խմբագիր: «Բարելավի՛ր այս տեքստը՝ դարձնելով այն ավելի պարզ 6-րդ դասարանի աշակերտի համար»։

Սխալ 4. Բնագրության և գրագողության հարցերի անտեսում

AI-ի գեներացրած տեքստը ուղղակիորեն պատճենելը և որպես սեփական աշխատանք ներկայացնելը ոչ միայն ոչ էթիկական է, այլև զրկում է ուսուցչին իր մանկավարժական ձայնից։

Խնդիրը։ Դասի նյութերը դառնում են անդեմ, մեքենայական, առանց ուսուցչի անհատական մոտեցման և ոճի։

Ինչպե՞ս վարվել։Օգտագործեք AI-ն որպես սկզբնակետ, ոչ թե վերջնակետ։ Վերցրեք AI-ի տված կառուցվածքը կամ գաղափարները և ավելացրեք ձեր սեփական օրինակները, պատմությունները, ձեր դասարանին հարմարեցված մոտեցումները։ Միշտ վերաձևակերպեք և խմբագրեք տեքստը՝ այն դարձնելով «ձերը»։

Սխալ 5. «Մարդկային հպման» և մանկավարժության կորուստ

Տեխնոլոգիաներով չափից դուրս տարվելը կարող է ստվերել ուսուցչի գլխավոր դերը՝ մարդկային կապը և մանկավարժական մոտեցումը։

Խնդիրը։ Ուսուցիչը այնքան է կենտրոնանում AI գործիքների վրա, որ մոռանում է դասարանում տիրող իրական իրավիճակի, աշակերտների էմոցիոնալ կարիքների և դասի ընթացքում ճկունություն ցուցաբերելու մասին։

Ինչպե՞ս վարվել։Հիշե՛ք, AI-ն գործիք է, իսկ դուք՝ վարպետը։ Ոչ մի AI չի կարող փոխարինել ձեր կարեկցանքին, հումորի զգացմանը և աշակերտի աչքերի մեջ հասկանալու, թե արդյոք նա յուրացրել է նյութը։ Օգտագործեք AI-ն՝ ձեր թիկունքն ազատելու համար, որպեսզի ավելի շատ ժամանակ ունենաք աշակերտների հետ անմիջական շփման համար։

Սխալ 6. Փորձարկումներից խուսափելը

Գտնելով մեկ հարմար գործիք կամ մեկ աշխատող հրահանգ՝ շատ ուսուցիչներ կանգ են առնում և այլևս չեն փորձարկում նոր հնարավորություններ։

Խնդիրը։ AI ոլորտը զարգանում է աննախադեպ արագությամբ։ Մեկ ամիս առաջվա լավագույն գործիքն այսօր կարող է հնացած լինել։ Կանգ առնելով՝ դուք բաց եք թողնում ավելի արդյունավետ լուծումներ։

Ինչպե՞ս վարվել։Եղեք հետաքրքրասեր։ Շաբաթական 15-20 րոպե տրամադրեք՝ փորձարկելու մեկ նոր AI գործիք կամ ձեր սիրելի գործիքի նոր հնարավորություն։ Փորձեք տարբեր հրահանգների ոճեր։ Այդպես դուք միշտ կմնաք մրցունակ և արդիական։

Սխալ 7. Աշակերտների տվյալների գաղտնիության անտեսում

Սա թերևս ամենավտանգավոր սխալն է։ Աշակերտների անձնական տվյալները (անուն, ազգանուն, առաջադիմություն, անձնական խնդիրներ) հանրային AI գործիքների մեջ մուտքագրելը գաղտնիության կոպիտ խախտում է։

Խնդիրը։ Ուսուցիչը, ցանկանալով անհատականացված արձագանք տալ աշակերտին, AI-ին է տրամադրում նրա անունը և աշխատանքի մանրամասները, որոնք կարող են օգտագործվել ընկերության կողմից մոդելը մարզելու համար։

Ինչպե՞ս վարվել։Երբեք մի՛ մուտքագրեք զգայուն տվյալներ։ Անհատականացված առաջադրանքներ ստեղծելիս օգտագործեք ընդհանրական կամ հորինված անուններ («Աշակերտ Ա», «Աշակերտ Բ»)։ Ծանոթացեք ձեր կրթական հաստատության քաղաքականությանը AI-ի կիրառման վերաբերյալ։

Եզրակացություն

Արհեստական բանականությունը ուսուցչի համար բացում է անսահման հնարավորությունների դուռ։ Այն կարող է դառնալ ձեր ամենահուսալի գործընկերը՝ պայմանով, որ դուք այն կառավարեք գիտակցաբար և ռազմավարական մտածողությամբ։ Խուսափելով այս տարածված սխալներից՝ դուք կկարողանաք օգտագործել AI-ի ողջ ներուժը՝ առանց վտանգելու կրթության որակն ու էթիկական նորմերը։

Իսկ դուք ի՞նչ այլ սխալների կամ մարտահրավերների եք հանդիպել AI-ն օգտագործելիս։ Կիսվե՛ք ձեր փորձով մեկնաբանություններում։

Եթե ցանկանում եք ավելի խորը տիրապետել այս գործիքներին և սովորել պրոֆեսիոնալ հրահանգներ կազմել, հրավիրում ենք միանալու մեր «ԱԲ ուսուցիչների համար» եռօրյա  դասընթացին։ 

Մանրամասների համար անցե՛ք հղումով։